Güney Afrikalılar, ırkçılığa karşı mücadelenin evrensel sembollerinden biri haline gelen eski Devlet Başkanı Nelson Mandela’nın doğumunun 105. yılını 18 Temmuz Mandela Günü vesilesiyle kutluyor.
Türkiye’nin Sahra Altı bölgesindeki en büyük ticaret ortağı olan Güney Afrika Cumhuriyeti, kıtanın en istikrarlı demokrasilerinden biridir.
Ancak 1948-1994 yılları arasında ülkeyi yöneten ve tarihin en sistemli ırkçı rejimlerinden biri olarak kabul edilen apartheid rejiminin bıraktığı izler, toplumsal hayatın her alanını etkilemeye devam ediyor.
Apartheid rejimine son vererek ülkeyi demokrasiye ve özgürlüğe kavuşturan lider Nelson Mandela, Güney Afrika’da ve dünyada ırkçılık karşıtı hareketin simgesi olarak kabul ediliyor.
Nelson Mandela ve apartheid karşıtı mücadele
Mandela, 1918’de Güney Afrika’nın İngiliz himayesindeki Cape eyaletindeki Mvezo köyünde bir aşiret reisinin oğlu olarak dünyaya geldi.
Elit bir zenci grubun mensubu olan Mandela, çocukluğundan itibaren iyi bir eğitim alma fırsatı bulmuş ve ülkenin en iyi üniversitelerinden biri olan Witswatersrand’ın “tek siyahi öğrencisi” olarak hukuk okumuş ve ünvanını almıştır. ülkenin “ilk siyahi avukatı”.
1948’de Ulusal Parti’nin iktidara gelmesiyle apartheid rejiminin uygulanması, Mandela’nın ırkçılık karşıtı çabaları için bir dönüm noktası oldu.
Eğitimi, mesleği ve liderlik özellikleriyle öne çıkan Mandela, 1950’lerden itibaren siyah özgürlük hareketinin önde gelen isimlerinden biri haline geldi.
Rejimin yoğun baskılarına maruz kalan ve siyasi faaliyetlerden men edilen Mandela, 1960 yılındaki Sharpeville Katliamı’ndan sonra apartheid karşıtı mücadelenin yeraltı yapılanması olan Ulusun Mızrağı’nı (Umkhonto we Sizwe) örgütlemeye başladı. 69 siyahi rejim güçleri tarafından katledildi.
Ülkeler arasında takviye kuvvet aramak için Afrika’ya giden Mandela, ülkesine döndükten ve bir dizi sabotaj eylemi düzenledikten sonra 1962’de rejim güçleri tarafından yakalandı.
Mandela, 1964 yılında hiçbir sivile zarar vermediği için ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
Hapis yılları
Bundan sonra hayatının 18 yılını Robben Adası Hapishanesinde geçiren Mandela, bir yandan taş ve kireç ocaklarında çalışırken bir yandan da tutukluların eğitimiyle ilgilendi.
Apartheid karşıtı harekette “Robben Island Üniversitesi” olarak adlandırılan bu cezaevindeki tutuklular üzerinde geniş bir etkiye sahip olan Mandela, bu nedenle 1982 yılında Pollsmor Hapishanesi’ne nakledildi.
Uluslararası toplumun apartheid rejimine karşı muhalefeti ve 1980’lerden bu yana Güney Afrika üzerinde uyguladığı yoğun baskı sonucunda 11 Şubat 1990’da serbest bırakılan Mandela, o günden bu yana ülkenin demokrasiye geçiş sürecindeki en değerli aktör haline geldi. tarih.
ilk siyahi başkan
Ülkenin iç savaşın eşiğine geldiği 1990-1994 yıllarında Güney Afrika Devlet Başkanı FW de Klerk ile beyaz azınlık yönetiminden çok kültürlü demokrasiye geçişe öncülük eden Mandela, 1993 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
Afrika Ulusal Kongresi’nin (ANC) adayı olan Mandela, ülkenin ilk demokratik seçimlerinin yapıldığı 1994 yılında Güney Afrika’nın ilk siyahi cumhurbaşkanı seçildi.
güç yılları
Mandela, yönetimi sırasında ülkede ulusal uzlaşmayı sağlayarak farklı renk ve kültürlerin bir arada barış içinde yaşadığı bir toplumun inşasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Dış politikada uzlaştırıcı ve arabulucu bir rol üstlenen Mandela, 1998 yılında Bağlantısızlar Hareketi’nin genel sekreterliğine atanmıştı.
Filistin halkının özgürlük mücadelesine her platformda destek veren Mandela, Afrika ülkelerindeki çatışmaların sona ermesiyle yakından ilgilendi ve birçok müzakerede kilit rol oynadı.
Görev süresi dolduğunda yine aday olmayan Mandela, 1999 yılında başkanlık koltuğunu Thabo Mbeki’ye devrederek siyasetten emekli oldu.
Uluslararası Nelson Mandela Günü
Dünyadaki ırkçılık karşıtı çabanın sembollerinden biri olan Mandela, 2010 Dünya Kupası’nda özgürlüğüne kavuşturduğu Güney Afrikalıların karşısına çıktı.
2011 yılından itibaren sağlığı bozulan Mandela, 5 Aralık 2013’te 95 yaşında solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybetmişti.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 2009 yılında aldığı kararla, o dönemde halen hayatta olan Mandela’nın doğum günü olan 18 Temmuz’u “Uluslararası Nelson Mandela Günü” ilan etti.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Mandela Günü her yıl düzenlenen tören ve etkinliklerle kutlanıyor.
