İSTANBUL – Erzincan İliç’te Kanadalı Anagold firmasının işlettiği Çöpler Altın Madeni’nin atık sahasında çökme meydana geldi. Maden işçilerinin enkaz altında kaldığı çökmenin ardından bölgede başlatılan arama kurtarma çalışmaları sürüyor. Madenden yaklaşık 350 metre uzakta bulunan Fırat Nehri, siyanür ve sülfürik asit yüklü atıklarla kirlenme riskiyle karşı karşıya. Çöpler Altın Madeni’ne karşı 2010 yılından bu yana mücadele veren köylüler, çevreciler ve meslek kuruluşları bölgedeki madencilik faaliyetini durduramadı. Üstelik bugün Çöpler Altın Madeni’nde yaşananlar ilk değil. Madende 2022 yılında da benzer bir çökme yaşanmıştı. Fırat Nehri’ne siyanürlü toprak karıştırıldığı iddialarına ilişkin savcılık soruşturmasından bir sonuç çıkmadı.
MADEN YETKİLİLERİ KAYMA OLMAYACAĞINI İDDİA EDİYOR
Çöpler Altın Madeni’nde meydana gelen çökme sonucu sülfürik asit ve siyanür atıkları Fırat Nehri’ne aktı. Atıkları durdurma çalışmalarının devam ettiği bölgeyle ilgili uzmanlar, açtıkları davalarda uyarılarda bulunmuştu. Davacı kurumlardan TMMOB adına Avukat Ekin Öztürk, Çöpler Altın Madeni’nin faaliyetlerinin durdurulması için bölgedeki riskleri de içeren 2021 yılında Erzincan İdare Mahkemesi’ne dilekçe verdi. Madenin kapasite artırımına ilişkin açılan dava kapsamında bölgede bilirkişi incelemesi yapıldı. Mahkemeye sunulan dilekçede, maden yetkililerinin arama sırasında bölgede herhangi bir kayma olmayacağı yönündeki iddiası hatırlatılarak şu ifadelere yer verildi: “Son tecrübelere bakıldığında bazı tesislerin karşılaşabileceği görülüyor. yıkılma, kayma, akma gibi sorunlar var.”
‘ATIK SİTESİ ÇÖKEBİLİR UYARISI’
Yine 27 Kasım 2023’te TMMOB avukatları Ekin Öztürk ve Ferhat Çelepkolu, Erzincan İdare Mahkemesi’ne bir dilekçe daha sundu. Madencilik faaliyetlerinin durdurulması ve çevreye verilen zararın kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini belirten TMMOB milletvekilleri, dilekçede bölgeyle ilgili şu risklere dikkat çekti: Anlaşmazlığın aydınlatılması ve taleplerimizin karşılanması açısından bunun da tespiti zorunludur. . “Geçen yıl yaşanan deneyimlere baktığımızda bazı tesislerin yıkılma, kayma, sızma gibi sorunlarla karşılaşabildiği görülüyor.”
UYARILARA RAĞMEN MADENCİLİK FAALİYETLERİ DEVAM EDİYOR
Avukat Ekin Öztürk, “Biz de liç sahasının kayabileceğini tespitlerde söylemiştik. Mahkemelere de dilekçelerle anlattık. Böyle bir felaketin olacağı belliydi” dedi. Ancak tüm taleplere rağmen Çöpler Altın Madeni faaliyetlerine devam etti.
2022 YILINDAKİ SİYANÜR KAÇAĞI İŞLENMEDİ
2020 yılında toplu kuş ölümleri, ağaç ve çeşitli bitkilerin kuruması ile gündeme gelen Çöpler Altın Madeni’nde 2022 yılı Haziran ayında siyanür atık bölgesinde kimyasal madde taşıyan borular patladı. Siyanür borularının patlamasının ardından çalışma yapılmıştı. Günlerdir bölgede. Çevreciler, meslek kuruluşu temsilcileri ve köylülerden oluşan grup, İliç Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Ancak savcılık olayla ilgili takipsizlik kararı verdi.
FIRAT NEHRİNE AKIŞI ENGELLEMEYE ÇALIŞIYORLAR
Bugünkü ‘felaket’ sonrasında siyanürlü toprağın sadece İliç’e değil çevre illere de zarar vereceği belirtiliyor. Personelin halen enkaz altında olduğu olay yerinde çalışmalar sürüyor.
Daha önce madene dava açan köylülerden Sedat Cezayirlioğlu ise bölgeye ulaşmaya çalıştığını belirterek, “Milyarlarca ton siyanür atığı patladı. Madenin 350 metre altında Fırat Nehri var. “Onu engellemeye çalışıyorlar” dedi.
‘ŞİRKET İŞÇİ SAYIMINI YAPIYOR’
Bir diğer köylü Eşref Demir ise şirketin bölgede nüfus sayımı yaptığını ve işçileri geride bırakmadığını kaydetti. Demir’in açıklaması şöyle:
“Büyük bir felaketti. Maden tamamen yok edildi. 8 yıldır kendileriyle mahkemelik oldum. Yedi ÇED raporunun hepsine dava açtım. Nihayet Anayasa Mahkemesi bizi haklı buldu. Çöpler’in ikinci atık tesisi Danıştay tarafından reddedildi. Biz 8 yıldır bunu iddia ediyoruz. Bu dağ çökecek ve Fırat’a karışacak. İddiamızın doğru çıkmasından daha kötü bir şey olamaz. Alan çok geniş, müdahale edemiyorlar. Enkaz altında çok sayıda kişinin olduğu söyleniyor.”
‘FELAKET GELİYORUZ DEDİK…FELAKET GELDİ…’
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nden bugün yaşanan felakete ilişkin açıklamada şöyle dedik: “İlıç Çöpler Altın Madeni kapatılıp rehabilitasyon çalışmalarına başlanmalıdır. Felaket geliyor dedik… Felaket geldi.. .” denildi. Açıklama şu şekilde:
“Erzincan İliç Çöpler Altın Madeni’nde yaşanan felaket, geleceğini söyleyen bir felakettir. 6 Aralık 2023’te İliç’te açtığımız diğer iki davanın bilirkişi incelemesindeydik. 2. Bakanlığın kapasite artırımına ilişkin ÇED olumlu kararına ve açık ocak işletmesinin genişletilmesine ilişkin ÇED gerekli değildir kararına karşı açtığımız davalardı. ‘İliç Çöpler Altın Madeni kapatılmalı’ ve ‘rehabilitasyon çalışmaları başlatılmalı’ dedik. Felaket geliyor dedik… Afet geldi… Öncelikle personelimizin sağ salim kurtarılmasını temenni ediyor, acil şifalar diliyoruz. “Teknik ekibimizle bölgeye gitmeye hazırlanıyoruz.”
